Niedziela Męki Pańskiej – kamienie

Przełożona tutaj Ewangelia odczytywana jest podczas procesji Niedzieli Męki Pańskiej.

28 „Powiedziawszy te rzeczy” (eipon tauta) – słowa te podsumowują drugą część Ewangelii Łukasza, a rozpoczynają trzecią, rozpoczynając zarazem Wielki Tydzień.

„Szedł z przodu, wstępując” (eporeueto emprosthen anabainon) – poprzedzał ludzi we wstępowaniu do niebieskiego Jeruzalem.

29 Betfage i Betania (Bethphage, Bethania) – znaczenie i geografia tych nazw zostały omówione na portalu Orygenes+. Najciekawsze wydaje się połączenie Betfage (Dom Zielonych Fig) z Betanią (według jednej z wersji etymologii Dom Figowców) – połączenie dwóch miejscowości, z których jedna oznacza drzewa, a druga – owoce tych drzew. Bogata symbolika figowców i ich owoców była już omawiana w komentarzach do opisu powołania Natanaela oraz do przypowieści o figowcu.

30 „Naprzeciwległej wioski” (katenanti komen) – słowa te znowu łączą być może Betfage z Betanią.

„Nikt nigdy z ludzi nie zasiadł” (oudeis popote anthropon ekathisen) – słowa te mają sens podwójnie symboliczny. Z jednej strony ukazują zasiadanie Jezusa na osiołku jako wywyższenie Jego Boskiej natury, niepodobnej do natury żadnego z ludzi; z drugiej – podkreślają Jego człowieczeństwo, które ujarzmiło ludzkie popędy, symbolizowane przez osiołka.

31 „Pan” (kyrios) – po grecku bardzo mocne słowo, oznaczające władzę polityczną i duchowy autorytet, „pan i władca”. Uczniowie rozwiązują osiołka na mocy władzy Samego Pana (kyrios) – por. z „władzą rozwiązywania”, którą dał im Jezus na ziemi – Mt 16,19; 18,18.

31-34 „Rozwiązać” (lyo) – również „odwiązać”, „uwolnić”.

31, 34 „Ma potrzebę jego” (chreian echei) – może znaczyć „ma potrzebę”, „potrzebuje”, ale Jezus, jako Bóg Wszechmogący, niczego koniecznie nie potrzebuje. Słowo chreia znaczy również „sprawa” (por. np. Dz 6,3). Skoro więc osioł symbolizuje tu ludzką naturę, można więc chyba także rozumieć, że Pan ma „sprawę” do ludzkiej natury, którą potrzeba rozwiązać (czyli uwolnić) i opanować. Sens najbardziej dosłowny, wbrew polskiemu zleksykalizowanemu zwrotowi „mieć potrzebę”, okazywałby się więc również najbardziej symboliczny, skoro Pan ma w swoim ręku ludzkie potrzeby.

33 „Panowie” (kyrioi) – ten sam wyraz „Pan”, w liczbie mnogiej, którym określa Samego Siebie Jezus w 31.

35 „Podnieśli” (epibibasan) – przekład etymologiczny, ukazujący wywyższenie (zręczniej o polsku powiedzielibyśmy „posadzili” lub „wsadzili na osła”, ale wtedy gubi się przenośmy sens). Narzucenie płaszczy można interpretować jako oddzielenie Jezusa od skażenia ludzkiej natury.

35 „Przyprowadźcie” (agagete) oraz „przyprowadzili go do Jezusa” (egagon auton pros ton Jesoun) – sformułowanie analogiczne do sytuacji, w której przyprowadzani są do Jezusa chorzy ludzie, których On wówczas uwalnia (rozwiązuje!) – por. Łk 4,40; 18,40. Sam Jezus jest też wcześniej prowadzony przez Ducha na pustynię (Łk 4,1), a także – później – przez oprawców na ukrzyżowanie (22,54; 23,1). Czasownik ten, bardzo często używany i bardzo wieloznaczny, znaczy również „ciągnąć”, „zabierać ze sobą”, „przynosić”.

36 „Płaszcze” (himatia) – leżą nie tylko na ośle, lecz także na drodze. Jezus jest również oddzielony od skażenia natury świata na drodze, którą w tym świecie przechodzi.

37 „Poczęło” (erksanto) – czasownik archomai, związany z rzeczownikiem arche.

„Radując się” (chairontes) – czasownik chairomai, powiązany z wyrazem „łaska” (charis).

„Mocy” (dynameon) – przekład dosłowny, wyraz ten (dynamis) odnosi się również do widzialnych cudów Jezusa.

„Błogosławiony” (eulogemenos) – etymologicznie „dobrze” (eu)  „wysłowiony”  (od słowa logos).

„Który przychodzi” (ho erchomenos) – uroczysty tytuł Jezusa z Apokalipsy, pojawiający się w kluczowych miejscach Ewangelii. Zawsze nawiązuje do paruzji, np. w Prologu Janowym, a także w związku z prorokiem Eliaszem i Przemienieniem Pańskim.

„W niebie pokój i chwała na wysokościach” – por. Łk 2,14: „chwała na wysokościach Bogu i na ziemi pokój”. Zestawienie tych wersetów łączy niebo z ziemią, co ma podwójne znaczenie symboliczne. Jezus jest traktowany przez tłumy jako Mesjasz, który ustanowi niebo na ziemi. Jego królestwo pokoju nie jest jednak z tego świata.

40 „Kamienie będą wołać” (hoi lithoi kraksousin) – Jezus ożywia kamienie w rozmowie z faryzeuszami w wersecie Łk 3,8 mówiąc, że Bóg może z nich wzbudzić dzieci Abrahamowi. Kamienie są też zestawione z krzykiem opętanego (Mk 5,5). Kamienie miały być także narzędziem uśmiercenia Jezusa przez faryzeuszy, a nawet Jezus samego siebie nazywa kamieniem (Łk 20,17).