piątek XXVIII tygodnia w ciągu roku – coincidentia oppositorum

Łk 12,1-7
Przekład: 

1 Wśród nich, skoro nagromadziły się tłumu miriady, tak że deptali siebie nawzajem, począł mówić do uczniów swoich pierwej:

„Wystrzegajcie się zaczynu, którym jest obłuda faryzeuszy!

2 Ani jedno bowiem nie jest ukryte, co nie zostanie odkryte – i [ani jedno] schowane, co nie zostanie poznane.

3 Naprzeciw tego, ile w ciemności powiedzieliście, w świetle usłyszane zostanie. I co na ucho przemówiliście na pokojach, rozgłoszone zostanie na dachach domów.

4 Mówię zaś wam, przyjaciołom moim, abyście nie przestraszyli się zabijających ciało i potem nie mających więcej co uczynić.

5 Okażę zaś wam, kogo się przestraszcie: który po zabiciu ma władzę wrzucić do gehenny, zaiste mówię wam, tegoż się przestraszcie!

6 Czyż pięć wróbli nie jest sprzedawanych za dwa asy? I jeden z nich nie jest pominięty przed obliczem Boga.

7 Lecz i włosy głowy waszej wszystkie policzone są. Nie bójcie się, od licznych wróbli wielce się odróżniacie”.

Uwagi: 

1 „Wśród nich” (en hois) – wydaje się, że chodzi tu o pisarzy i faryzeuszy z wczorajszej, poprzedzającej dzisiejszą perykopy, którzy stanowią przeciwieństwo uczniów Pana Jezusa.

„Miriady” (myriadon) – miriada to dziesięć tysięcy czyli w greckiej symbolicznej wyobraźni niezliczone mnóstwo, nieskończoność.

„Zaczynu” (dzymes) – zakwasu chlebowego, który – mimo że jest go niewiele w porównaniu do miriad – całe ciasto potrafi zakwasić.

2 „Ani jedno” (ouden) – etymologiczny przekład greckiego złożenia, zazwyczaj tłumaczonego polskim wyrazem „nic”. Greckie oryginalne złożenie składa się z partykuły przeczącej „nie” (ou), partykuły emfatycznej (de), oraz z liczebnika „jedno” (hen). Nie chodzi więc tutaj wbrew pozorom o „nic”, lecz raczej właśnie o „coś”, co rzeczywiście jest, a w szczególności jest właśnie jako „jedno”, zestawione z pojawiającymi się w poprzednim wersecie niezlicoznymi „miriadami” tłumu. Zestawienie to jest zatem przywołaniem przeciwieństwa jedno-wiele (ilościowego), nawiązującym do przeciwieństwa mało-dużo (wielkościowego), zawartego w obrazie zakwasu i ciasta.

3 „Naprzeciw” (anti) – przekład dosłowny; po polsku również „wobec” lub „zamiast”. Por. też polskie słowo „antynomia”, określające właśnie przeciwieństwo – chociażby wspomnianych w tymże wersecie światła oraz ciemności.

7 „Od licznych wielce się odróżniacie” (pollon diaferete) – por. łaciński przekład Wulgaty: multis passeribus pluris estis. Konkluzja dzisiejszej perykopy jest połączeniem przeciwieństwa liczne-nieliczne z przeciwieństwem małe-wielkie. Wróble w Biblii to ptaki najmniejsze, najsłabsze i najtańsze, jednocześnie jednak najliczniejsze. Ludzie są więc do nich jednocześnie upodobnieni i paradoksalnie od nich różni, co stanowi zresztą kolejną parę przeciwieństw.