środa XIX tygodnia w ciągu roku – środek perswazji

Mt 18,15-20
Przekład: 

15 Jeżeli zaś zgrzeszyłby w ciebie brat twój, wyruszaj, przekonaj go pomiędzy tobą i nim samym! Jeżeli posłuchałby ciebie, zyskałeś brata swojego.

16 Jeżeli zaś nie posłuchałby, przybierz ze sobą jeszcze jednego lub dwóch, aby na ustach dwóch świadków lub trzech postawiona została wszystka rzecz.

17 Jeżeli zaś przesłyszy ich, powiedz zwołaniu; jeżeli zaś i zwołanie przesłyszy, niech będzie ci jako poganin i celnik!

18 Amen mówię wam: ile związalibyście na ziemi, związane będą w niebie, i ile rozwiązalibyście na ziemi, rozwiązane będą w niebie.

19 Znowu amen mówię wam, że jeżeli dwóch zgodziłoby się z was na ziemi o wszystkiej rzeczy, o którą poprosiliby, stanie się im u Ojca mojego w niebiosach.

20 Gdzie bowiem są dwaj lub trzej zgromadzeni w moję imię, tam Jestem w środku nich.

Uwagi: 

15 „W ciebie” (eis se) – przekład dosłowny, co umożliwia bardzo szerokie rozumienie tego wyrażenia.

„Przekonaj” (elenkson) – wykaż mu jego winę poprawiając go. Czasownik ma ten sam rdzeń, co przymiotnik „elenktyczny”, określający sokratejską metodę prowadzenia filozoficznego dialogu.

16 „Przybierz” (paralabe) – przekład dosłowny, etymologiczny. Czasownik jest bardzo często używany w Ewangelii i wyraża przyjęcie do swojej intymności, np. jak w wersetach Mt 1,20; J 1,11. Nie chodzi więc o dobieranie sobie stronników, ale należy ten werset odczytywać w kontekście wersetu 19!

Werset 16 przywołuje starotestamentowe sądowe prawo (Pwt 19,15), jednak sformułowanie „wszystka rzecz” (pan rema), sparafrazowane też w wersecie 19 (chociaż tam wyraz rema zastąpiony jest słowem pragma), odnosi także wprost do  sceny zwiastowania Maryi, w której „wszystką rzeczą”, możliwą u Boga, archanioł Gabriel wyjaśnia tajemnicę Bożego Wcielenia  (Łk 1,37). Do wszystkich tych miejsc nawiązuje też święty Paweł, piszący do Koryntian: „Trzykroć oto przychodzę do was: na ustach dwóch świadków lub trzech postawiona będzie wszystka rzecz. Przepowiedziałem jestem i przepowiadam, jako obecny powtórnie i nieobecny teraz, tym którzy są zgrzeszyli i pozostałym wszystkim, że jeżeli przyszedłbym na powrót, nie pobłażę, skoro dowodu szukacie we mnie przemawiającego Chrystusa, który w was nie słabuje, lecz mocny w was jest” (2Kor 13,1-3). Na pierwszy rzut oka wydaje się śmieszne i niezrozumiałe, że swoje drugie i trzecie przybycia do Koryntu zestawia Paweł z wymaganą przez prawo żydowskie liczbą dwóch lub trzech świadków. Jednak zestawienie to okazuje się nad wyraz sensowne, jeżeli zestawić je z tajemnicą Przenajświętszej Trójcy, objawiającej się w scenie zwiastowania (Łk 1,37).

17 „Przesłyszy” (parakouse) – dosłownie etymologocznie „posłucha obok” lub „posłucha mimo” czyli posłucha i zlekceważy. Jednej dotkniętej grzechem osoby można „nie wysłuchać” (16!), natomiast na większą ilość trzeba już zwrócić jakąś uwagę, nawet połączoną z lekceważeniem!

„Zwołanie” (ekklesia) – etymologiczny przekład wyrazu tradycyjnie tłumaczonego jako „kościół”, pochodzącego od czasownika ek-kaleo („zwołać”, „zawołać”); por. łacińską pochodząca z greki kalkę: ecclesia.

18 „Związane będą” (estai dedemena) – w przekładzie celowo, pozornie gramatycznie niekonsekwetnie, łączę liczbę pojedynczą z liczbą mnogą, co jest również cechą składni oryginału, jest to bowiem uzasadnione wymową perykopy, dotyczącej połączenia jedności z wielością.

19 „O wszystkiej rzeczy, o którą poprosiliby” (peri pantos pragmatos hou ean aitesontai) – to dość skomplikowana składnia, z dosłownego przekładu zdaje się jednak wynikać interpretacja nieco mniej „korzystna” od zazwyczaj przyjmowanej: warunkiem spełnienia prośby wydaje się zgoda proszących co do wszystkiego, o co mogliby poprosić, a nie tylko wspólna taktyka wypraszania tego, co akurat przydałoby im się, ale kazdemu z osobna i do realizacji jego własnych, indywidualnie rozumianych celów. Takie rozumienie tego miejsca uzasadniałby również kontekst skomentowanego wyżej wersetu 16.

20 „Zgromadzeni” (synegmenoi) – imiesłów ten ma rdzeń identyczny ze słowem „synagoga” (synagoge), etymologicznie tłumaczonym jako „zgromadzenie” – uzupełnia więc w ten sposób wyraźnie werset 17, w którym mowa o Kościele (ekklesia).

„W środku” (en meso) – pełne symboliki wyrażenie, obecne często w Biblii, już od pierwszych wersetów Księgi Rodzaju, a omówione pokrótce w komentarzu do Ewangelii z V niedzieli Wielkiego Postu roku C, a także w wideokomentarzu Michała Wilka. Dalszym kontekstem jest też na przykład Janowy opis spotkania Zmartwychwstałego z uczniami, gdzie Pan Jezus staje właśnie „w środek” uczniów (eis to meson).