piątek XVI tygodnia w ciągu roku – składna egzegeza

Mt 13,18-23
Przekład: 

18 Wy zaś słuchajcie przykładu Tego, który zasiał:

19 Wobec każdego nieskładnie Logosu Królestwa słuchającego przychodzi nikczemnik i porywa to, co posiane zostało jest w sercu jego. Tenże jest wzdłuż drogi posiany.

20 Ten zaś na skalistych [miejscach] posiany, tenże jest słuchający Logosu i zaraz z radością Go przyjmujący, 21 nie ma zaś w sobie korzenia, lecz jest chwilowy. Skoro zaś stanie się ucisk lub nagonka z powodu Logosu, zaraz się potyka.

22 Ten zaś w ciernie posiany, tenże jest słuchający Logosu, i troska wieku [światowego], i złuda obfitości dusi ten Logos, i bezowocny się staje.

23 Ten zaś na piękną Ziemię posiany, tenże jest słuchający Logosu i składający, który więc owoc niesie i czyni: ten sto, tamten sześćdziesiąt, ów zaś trzydzieści”.

Uwagi: 

18 Dosłowny przekład tego wersetu wskazuje na relację pomiędy przypowieścią, skierowaną do tłumów (Mt 13,1-9), a następującym zaraz po niej jej wyjaśnieniem, skierowanym do uczniów (Mt 13,18-23). Określenie wyjaśnienia przypowieści jako jej samej (tej samej, chociaż opowiedzianej w inny sposób), pozornie sprzeczne z wczorajszą perykopą (wersety Mt 13,10-17, odddzielające przypowieść od jej wyjaśnienia), wydaje się prowadzić do następujących dwóch wniosków: po pierwsze, przypowieść tłumaczy się sama swoim własnym Logosem; po drugie, nie istnieje jej żadne zewnętrzne wytłumaczenie; wyjaśnienie nie jest jej zewnętrzną interpretacją, wygłoszoną z metajęzykowego, naukowego poziomu, ale przeciwnie, wypływa ono z jej najgłębszego wnętrza. Wnioski te można potraktować jako ważną glossę do etymologii i interpretacji wyrazu „egzegeza” (eksegesis, dosłownie „wyprowadzenie”).

19 „Nieskładnie” (me synieontos) – dosłownie „nie składającemu”, tj. nie łączącemu ze sobą poszczególmych elementów, por. polskie słowo „składnia”

21 „Chwilowy” (proskairos) – trwający tylko krótką chwilę (kairos).

„Nagonka” (diogmos) – pościg, polowanie, prześladowanie.

22 „Złuda” (apate) – również „podstęp”, „pułapka”.

„Obfitości” (ploutou) – również „bogactwa”, ale chodzi tutaj nie tylko o pieniądze, lecz także o wszelkie powodzenie, zarówno w sensie materialnym, jak i duchowym.

23 „Składający” (synieis) – zob. komentarz do czasownika „składać” z wersetów 13, 14 oraz 15.

Poprzedzające wersety Mt 13, 1-9 zostały już przełożone i skomentowane jako Ewangelia środy XVI tygodnia w ciągu roku, a Mt 13,10-17 jako Ewangelia czwartku XVI tygodnia w ciągu roku. Przypowieść o siewcy została także przełożona i skomentowana w redakcjach Ewangelii wg św. Marka oraz Ewangelii wg św. Łukasza.