23 lutego – klucz poznania i trzy razy Jeden

Mt 23,1-13
Przekład: 

1 Wtedy rzekł Jezus tłumom i uczniom swoim, 2 mówiąc: „Na katedrze Mojżesza siedli pisarze i faryzeusze.

3 Wszystko więc, ile powiedzieliby wam, uczyńcie i [wszystkiego] strzeżcie, wedle zaś dzieł ich nie czyńcie, mówią bowiem i nie czynią.

4 Zawiązują ciężkie ładunki i nieznośne i nakładają na barki ludzi, sami zaś palcem swoim nie chcą ich ruszyć.

5 Wszystkie zaś dzieła swoje czynią, aby byli oglądani przez ludzi, poszerzają bowiem filakterie swoje i powiększają frędzle.

6 Kochają zaś pierwsze łoża na ucztach i pierwsze katedry w synagogach, 7 i uściski na rynkach, i być wołanymi przez ludzi rabbi.

8 Wy zaś nie wołajcie się rabbi. Jeden bowiem jest wasz Nauczyciel, wszyscy wy zaś braćmi jesteście.

9 I ojca waszego nie wołajcie na ziemi, Jeden bowiem jest wasz Ojciec Niebieski.

10 Ani nie wołajcie się przewodnikami, ponieważ Przewodnik wasz jest Jeden: Chrystus.

11 Największy zaś z was będzie waszym sługą.

12 Kto zaś wywyższy siebie samego, będzie uniżony, a kto się uniży, będzie wywyższony.

13 Biada zaś wam, pisarze i faryzeusze, obłudnicy, ponieważ zamykacie Królestwo Niebios przed ludźmi. Wy bowiem nie wchodzicie ani wchodzącym nie pozwalacie wejść”.

Uwagi: 

5 „Filakterie” (fylakteria) – hbr. tefilin – pudełeczka z wypisanymi na pergaminie najważniejszymi fragmentami Prawa (Wj 13,1-16; Pwt 6,4-9; 11,13-21), noszone na czole i na sercu. Pierwsze i dosłowne znaczenie „strażnice”.

„Frędzle” (kraspeda) – hebr. cicit – również rytualny element stroju, wyrażający przywiązanie do Prawa.

7-10 „Wołać” (kaleo) – również „nazywać”, „nadawać imię”. Każdorazowe zawołanie jest jednocześnie nazwaniem kogoś jakimś imieniem.

8 „Rabbi” (hebr. raw) i grecki odpowiednik „nauczyciel” (didaskalos) – w Ewangeliach słowo wielokrotnie odnoszone do Jezusa, ale nie tylko, również np. do Jana Chrziciciela (Łk 3,12). Nauczycielem narodów [pogańskich] (didaskalos ethnon) nazywa siebie również święty Paweł (1Tm 2,7; 2Tm 1,11).

8-10 „Jeden” (heis) – występuje trzykrotnie, raz odniesione explicite do Jezusa (Jeden Przewodnik – Chrystus), raz do Boga Ojca (Jeden Ojciec Niebieski)... Wydawałoby się, że tam, gdzie mowa o Nauczycielu (didaskalos), też chodzi przede wszystkim o Jezusa. Można jednak łączyć ten rzeczownik z czasownikiem didasko, który niekiedy odnosi się też do Ducha Świętego: „Duch Święty nauczy (didaksei) was w tej godzinie, co trzeba powiedzieć” (Łk 12,12) – oraz w wersecie o relacji nauczania Jezusa do nauczania Ducha Świętego: „Pocieszyciel zaś, Duch Święty, którego pośle Ojciec w moim Imieniu, On was nauczy (didaksei) wszystkiego i przypomni wam wszystko, co powiedziałem” (J 14,26).

10 „Przewodnikami” (kathegetai) – od czasownika kathegeomai: tymi, którzy prowadzą (dzisiaj można powiedzieć „liderami”). We współczesnej grece wyraz ten znaczy „profesor”, „nauczyciel”.

13 „Zamykacie” (kleiete) – również niekiedy „zamknąć na klucz” (np. Ap 3,7). Por. też paralelny werset Łk 11,52: „Biada wam prawnikom, gdyż zabraliście klucz poznania (ten kleida tes gnoseos): sami nie weszliście i wchodzącym przeszkodziliście”. Uczeni mają klucze poznania, którymi można otworzyć albo zamknąć drogę do Królestwa Niebios. Klucz ten Jezus odbiera faryzeuszom i oddaje w ręce świętego Piotra: „Dam ci klucze Królestwa Niebios...” (wczorajszy werset Mt 16,19). Być może jest to też klucz Syna Człowieczego i piątego anioła Apokalipsy (Ap 1,18; 3,7; 9,1; 20,1).